’s Werelds sterkste oceaanstroom remt af, en dat is slecht nieuws voor de planeet.
De krachtigste zeestroom op aarde, de Antarctische Circumpolaire Stroom (ACC), zal in de komende decennia aanzienlijk afzwakken door het smelten van ijs rond Antarctica.
De Antarctische Circumpolaire Stroom is een gigantisch systeem van oceaanstromen dat de hele planeet omringt zonder door landmassa’s onderbroken te worden. Deze stroom speelt een cruciale rol in het wereldwijde klimaat doordat hij de grote oceaanbekkens met elkaar verbindt en bijdraagt aan de opname van warmte en CO2 door de oceaan. De ACC verdeelt als een soort transportband warmte, voedingsstoffen en CO2 over de oceanen. Als deze stroom afremt door smeltend ijs in Antarctica, raakt dit systeem verstoord, wat kan leiden tot onvoorspelbare weerpatronen, veranderende zeetemperaturen en een verminderde opname van CO2 door de oceanen, wat de klimaatverandering potentieel verergert.
Wetenschappers van de Universiteit van New South Wales, de Universiteit van Melbourne en het Noorse onderzoekscentrum NORCE hebben met behulp van geavanceerde computermodellen ontdekt dat de ACC tegen 2050 met ongeveer 20 procent in kracht zal afnemen als de uitstoot van broeikasgassen hoog blijft. Zij publiceerden hun bevindingen in het vakblad Environmental Research Letters.
De oorzaak van deze afzwakking? Het zoete smeltwater dat vrijkomt door het smelten van ijsplaten rond Antarctica. Normaal gesproken bestaat er in de oceaan rondom Antarctica een natuurlijk systeem waarbij kouder water (bij Antarctica) en warmer water (meer naar de evenaar) verschillende dichtheden hebben. Deze temperatuurverschillen creëren een soort gelaagdheid in het water, wat wetenschappers “zonale dichtheidsstratificatie” noemen. Deze gelaagdheid is een belangrijke motor voor de sterke onderzeese stroming die rond Antarctica loopt.
Het smeltwater van de Antarctische ijskappen verstoort dit systeem. Als er veel zoet smeltwater in de oceaan terechtkomt, verandert dit de normale dichtheidsverdeling van het water. Zoet water is namelijk lichter dan zout water. Dit nieuwe, lichtere water verspreidt zich en verzwakt de normale dichtheidsverschillen die door temperatuur ontstaan. Het gevolg hiervan is dat de onderzeese stromingen, die normaal gesproken krachtig zijn dankzij deze dichtheidsverschillen, nu minder sterk worden. Het is vergelijkbaar met een motor die minder brandstof krijgt; de oceaanstromingen verliezen hun kracht doordat de natuurlijke dichtheidsverschillen die hen aandrijven worden afgezwakt.
Complexe wisselwerkin. Het onderzoeksteam gebruikte een nauwkeurig oceaanmodel dat de kleine processen die de stroomsterkte bepalen veel beter kan weergeven dan eerdere modellen. Hun simulaties tonen aan dat de oppervlakteverwarming van de oceaan snel wordt overtroffen door de verzoeting van het water rond de zuidpool. Interessant genoeg laten de simulaties zien dat wanneer alleen rekening wordt gehouden met veranderingen in wind en temperatuur (zonder smeltwater), de ACC-stroom relatief stabiel blijft. Het is dus specifiek de toevoeging van zoet smeltwater dat de afzwakking veroorzaakt.
Een afname van 20 procent in de kracht van deze monumentale zeestroom zou grote gevolgen kunnen hebben voor de wereldwijde oceaancirculatie. De ACC is nauw verbonden met de vorming van Antarctisch Bodemwater (AABW), een koude, dichte watermassa die ongeveer 30 tot 40 procent van het volume van de wereldoceaan inneemt. De onderzoekers hebben ook vastgesteld dat de vorming van dit bodemwater al met zo’n 30 procent is afgenomen sinds 1992 als gevolg van veranderingen in wind en ijssmelt.
Toch is het verhaal niet helemaal compleet. De onderzoekers geven toe dat hun simulaties niet alle aspecten van het klimaatsysteem bevatten. Zo is het model niet gekoppeld aan een atmosfeermodel of een volledig ijskapmodel, wat betekent dat bepaalde terugkoppelingen mogelijk ontbreken. Desondanks wijzen hun resultaten op een duidelijke trend: als de huidige ijssmelt doorzet, zal de Antarctische Circumpolaire Stroom waarschijnlijk verzwakken, onafhankelijk van het precieze emissiescenario. Deze bevindingen contrasteren met eerdere onderzoeken die juist een versnelling van de zonale stroming in de Zuidelijke Oceaan lieten zien, maar die studies hielden geen rekening met de invloed van smeltwater.
’s Werelds sterkste oceaanstroom remt af, en dat is slecht nieuws voor de planeet.
De krachtigste zeestroom op aarde, de Antarctische Circumpolaire Stroom (ACC), zal in de komende decennia aanzienlijk afzwakken door het smelten van ijs rond Antarctica.
De Antarctische Circumpolaire Stroom is een gigantisch systeem van oceaanstromen dat de hele planeet omringt zonder door landmassa’s onderbroken te worden. Deze stroom speelt een cruciale rol in het wereldwijde klimaat doordat hij de grote oceaanbekkens met elkaar verbindt en bijdraagt aan de opname van warmte en CO2 door de oceaan. De ACC verdeelt als een soort transportband warmte, voedingsstoffen en CO2 over de oceanen. Als deze stroom afremt door smeltend ijs in Antarctica, raakt dit systeem verstoord, wat kan leiden tot onvoorspelbare weerpatronen, veranderende zeetemperaturen en een verminderde opname van CO2 door de oceanen, wat de klimaatverandering potentieel verergert.
Wetenschappers van de Universiteit van New South Wales, de Universiteit van Melbourne en het Noorse onderzoekscentrum NORCE hebben met behulp van geavanceerde computermodellen ontdekt dat de ACC tegen 2050 met ongeveer 20 procent in kracht zal afnemen als de uitstoot van broeikasgassen hoog blijft. Zij publiceerden hun bevindingen in het vakblad Environmental Research Letters.
De oorzaak van deze afzwakking? Het zoete smeltwater dat vrijkomt door het smelten van ijsplaten rond Antarctica. Normaal gesproken bestaat er in de oceaan rondom Antarctica een natuurlijk systeem waarbij kouder water (bij Antarctica) en warmer water (meer naar de evenaar) verschillende dichtheden hebben. Deze temperatuurverschillen creëren een soort gelaagdheid in het water, wat wetenschappers “zonale dichtheidsstratificatie” noemen. Deze gelaagdheid is een belangrijke motor voor de sterke onderzeese stroming die rond Antarctica loopt.
Het smeltwater van de Antarctische ijskappen verstoort dit systeem. Als er veel zoet smeltwater in de oceaan terechtkomt, verandert dit de normale dichtheidsverdeling van het water. Zoet water is namelijk lichter dan zout water. Dit nieuwe, lichtere water verspreidt zich en verzwakt de normale dichtheidsverschillen die door temperatuur ontstaan. Het gevolg hiervan is dat de onderzeese stromingen, die normaal gesproken krachtig zijn dankzij deze dichtheidsverschillen, nu minder sterk worden. Het is vergelijkbaar met een motor die minder brandstof krijgt; de oceaanstromingen verliezen hun kracht doordat de natuurlijke dichtheidsverschillen die hen aandrijven worden afgezwakt.
Complexe wisselwerkin. Het onderzoeksteam gebruikte een nauwkeurig oceaanmodel dat de kleine processen die de stroomsterkte bepalen veel beter kan weergeven dan eerdere modellen. Hun simulaties tonen aan dat de oppervlakteverwarming van de oceaan snel wordt overtroffen door de verzoeting van het water rond de zuidpool. Interessant genoeg laten de simulaties zien dat wanneer alleen rekening wordt gehouden met veranderingen in wind en temperatuur (zonder smeltwater), de ACC-stroom relatief stabiel blijft. Het is dus specifiek de toevoeging van zoet smeltwater dat de afzwakking veroorzaakt.
Een afname van 20 procent in de kracht van deze monumentale zeestroom zou grote gevolgen kunnen hebben voor de wereldwijde oceaancirculatie. De ACC is nauw verbonden met de vorming van Antarctisch Bodemwater (AABW), een koude, dichte watermassa die ongeveer 30 tot 40 procent van het volume van de wereldoceaan inneemt. De onderzoekers hebben ook vastgesteld dat de vorming van dit bodemwater al met zo’n 30 procent is afgenomen sinds 1992 als gevolg van veranderingen in wind en ijssmelt.
Toch is het verhaal niet helemaal compleet. De onderzoekers geven toe dat hun simulaties niet alle aspecten van het klimaatsysteem bevatten. Zo is het model niet gekoppeld aan een atmosfeermodel of een volledig ijskapmodel, wat betekent dat bepaalde terugkoppelingen mogelijk ontbreken. Desondanks wijzen hun resultaten op een duidelijke trend: als de huidige ijssmelt doorzet, zal de Antarctische Circumpolaire Stroom waarschijnlijk verzwakken, onafhankelijk van het precieze emissiescenario. Deze bevindingen contrasteren met eerdere onderzoeken die juist een versnelling van de zonale stroming in de Zuidelijke Oceaan lieten zien, maar die studies hielden geen rekening met de invloed van smeltwater.
English
Dutch
