Neem Friendweb Green

  • #patroon #ontwerpen

    https://www.wolplein.nl/blog/1515/zelf-een-patroon-ontwerpen.html
    #patroon #ontwerpen https://www.wolplein.nl/blog/1515/zelf-een-patroon-ontwerpen.html
    WWW.WOLPLEIN.NL
    Just a moment...
    ·60 x bekeken
  • ShUM-locaties van Speyer, Worms en Mainz - Duitsland https://bit.ly/3X17lT8

    De serielocaties Speyer, Worms en Mainz, gelegen in de voormalige keizerlijke kathedraalsteden Speyer, Worms en Mainz, in de Boven-Rijnvallei, omvatten het Speyer Jewry-Court, met de structuren van de synagoge en vrouwenshul (Jiddisch voor synagoge), de archeologische overblijfselen van de yeshiva (religieuze school), de binnenplaats en de nog intacte ondergrondse mikwe (ritueel bad), die zijn hoge architectonische en bouwkwaliteit heeft behouden.
    Het pand omvat ook het Worms Synagogue Compound, met zijn in situ naoorlogse reconstructie van de 12e-eeuwse synagoge en 13e-eeuwse vrouwenshul, de gemeenschapshal (Rashi House) en de monumentale 12e-eeuwse mikwe.
    De serie omvat ook de Oude Joodse Begraafplaats in Worms en de Oude Joodse Begraafplaats in Mainz.
    De vier componentlocaties weerspiegelen tastbaar de vroege opkomst van kenmerkende Ashkenaz-gebruiken en het ontwikkelings- en nederzettingspatroon van de ShUM-gemeenschappen, met name tussen de 11e en de 14e eeuw.
    De gebouwen die het terrein vormen, dienden als prototypen voor latere Joodse gemeenschaps- en religieuze gebouwen en begraafplaatsen in Europa.
    Het acroniem ShUM staat voor de Hebreeuwse initialen van Speyer, Worms en Mainz.

    5 wallpapers

    #ShUMSites #Germany #Duitsland #Speyer #Worms #Mainz #travel #tourism #UNESCO #werelderfgoed #WorldHeritage #Всемирногонаследия
    ShUM-locaties van Speyer, Worms en Mainz - Duitsland https://bit.ly/3X17lT8 De serielocaties Speyer, Worms en Mainz, gelegen in de voormalige keizerlijke kathedraalsteden Speyer, Worms en Mainz, in de Boven-Rijnvallei, omvatten het Speyer Jewry-Court, met de structuren van de synagoge en vrouwenshul (Jiddisch voor synagoge), de archeologische overblijfselen van de yeshiva (religieuze school), de binnenplaats en de nog intacte ondergrondse mikwe (ritueel bad), die zijn hoge architectonische en bouwkwaliteit heeft behouden. Het pand omvat ook het Worms Synagogue Compound, met zijn in situ naoorlogse reconstructie van de 12e-eeuwse synagoge en 13e-eeuwse vrouwenshul, de gemeenschapshal (Rashi House) en de monumentale 12e-eeuwse mikwe. De serie omvat ook de Oude Joodse Begraafplaats in Worms en de Oude Joodse Begraafplaats in Mainz. De vier componentlocaties weerspiegelen tastbaar de vroege opkomst van kenmerkende Ashkenaz-gebruiken en het ontwikkelings- en nederzettingspatroon van de ShUM-gemeenschappen, met name tussen de 11e en de 14e eeuw. De gebouwen die het terrein vormen, dienden als prototypen voor latere Joodse gemeenschaps- en religieuze gebouwen en begraafplaatsen in Europa. Het acroniem ShUM staat voor de Hebreeuwse initialen van Speyer, Worms en Mainz. 5 wallpapers #ShUMSites #Germany #Duitsland #Speyer #Worms #Mainz #travel #tourism #UNESCO #werelderfgoed #WorldHeritage #Всемирногонаследия
    BIT.LY
    ShUM Sites of Speyer, Worms and Mainz - Germany
    Top 5 pictures for wallpaper use
    Leuk
    1
    ·358 x bekeken
  • #haken #haakpatroon #dromenvanger #valentijn

    https://www.wolplein.nl/blog/1341/dromenvanger-valentijn-gratis-haakpatroon.html
    #haken #haakpatroon #dromenvanger #valentijn https://www.wolplein.nl/blog/1341/dromenvanger-valentijn-gratis-haakpatroon.html
    WWW.WOLPLEIN.NL
    Just a moment...
    ·144 x bekeken
  • Oosterbeek https://bit.ly/4hasPVl

    Oosterbeek is een voormalige gemeente en de grootste plaats van de gemeente #Renkum, in #Gelderland vlak ten westen van de stad Arnhem.
    Bernulphus van Utrecht is de patroonheilige van Oosterbeek.

    5 wallpapers

    #Oosterbeek #travel #tourism #dorp #village #Нидерланды #Nederland #Netherlands
    Oosterbeek https://bit.ly/4hasPVl Oosterbeek is een voormalige gemeente en de grootste plaats van de gemeente #Renkum, in #Gelderland vlak ten westen van de stad Arnhem. Bernulphus van Utrecht is de patroonheilige van Oosterbeek. 5 wallpapers #Oosterbeek #travel #tourism #dorp #village #Нидерланды #Nederland #Netherlands
    BIT.LY
    Oosterbeek
    Oosterbeek is een voormalige gemeente en de grootste plaats van de gemeente Renkum, in Gelderland vlak ten westen van de stad Arnhem. Bernu...
    Leuk
    2
    ·403 x bekeken
  • #punchen #oliebol

    https://www.wolplein.nl/blog/1966/punchen-oliebol-gratis-punchpatroon-punchpatronen.html
    #punchen #oliebol https://www.wolplein.nl/blog/1966/punchen-oliebol-gratis-punchpatroon-punchpatronen.html
    WWW.WOLPLEIN.NL
    Just a moment...
    ·217 x bekeken
  • Australische dieren: Dingo https://bit.ly/3Zv6E6n

    De dingo is Australië’s wilde hond, bekend om zijn scherpe intelligentie en aanpassingsvermogen.
    Dingo’s leven in verschillende omgevingen, van woestijnen tot bossen, en jagen in roedels op kangoeroes, konijnen en andere dieren.
    Hoewel ze eruitzien als honden, hebben dingo’s een unieke sociale structuur en gedragspatroon dat hen onderscheidt van gedomesticeerde honden.

    3 wallpapers

    #dingo #Australie #honden #perros #динго #собаки #Hunde #dogs #Australia
    Australische dieren: Dingo https://bit.ly/3Zv6E6n De dingo is Australië’s wilde hond, bekend om zijn scherpe intelligentie en aanpassingsvermogen. Dingo’s leven in verschillende omgevingen, van woestijnen tot bossen, en jagen in roedels op kangoeroes, konijnen en andere dieren. Hoewel ze eruitzien als honden, hebben dingo’s een unieke sociale structuur en gedragspatroon dat hen onderscheidt van gedomesticeerde honden. 3 wallpapers #dingo #Australie #honden #perros #динго #собаки #Hunde #dogs #Australia
    BIT.LY
    Australische dieren: Dingo
    De dingo is Australië’s wilde hond, bekend om zijn scherpe intelligentie en aanpassingsvermogen. Dingo’s leven in verschillende omgevingen,...
    Leuk
    1
    ·2K x bekeken
  • Europa verwacht koudste winter sinds Oekraïne-oorlog.

    Europa bereidt zich voor op de koudste winter sinds het begin van de oorlog in Oekraïne. Deze koude periode kan leiden tot hogere energiekosten, omdat het continent sneller dan normaal gasvoorraden moet aanspreken.

    Volgens gegevens van het Europees Centrum voor Weersverwachtingen op Middellange Termijn zullen de temperaturen tot maart voornamelijk lager liggen dan in de afgelopen twee jaar. Dit zal naar verwachting leiden tot de hoogste vraag naar verwarming sinds het begin van de oorlog, aldus Maxar Technologies Inc.

    Ondanks de verwachte koude temperaturen, blijven de gemiddelde temperaturen naar verwachting boven de seizoensnormen, net als in de voorgaande twee winters. Toch blijft Europa kwetsbaar voor weersverstoringen. Een koude winter zal de toch al hoge gas- en energieprijzen verder onder druk zetten. Dit kan samenvallen met een mogelijke stopzetting van de gasstroom door Oekraïne vanaf 1 januari, wanneer de temperaturen doorgaans het laagst zijn. Een escalatie van het conflict tussen Rusland en Oekraïne vergroot de energierisico’s voor Europa verder.

    De vrieskou en de geringe windomstandigheden hebben deze maand al geleid tot een snellere daling van de gasvoorraden dan normaal. Dit baart zorgen over de late winter en de aanvulling van de gasreserves volgende zomer.

    Langere periodes van koud weer zouden kunnen voortkomen uit het zogenaamde ‘Sudden Stratospheric Warming’-weerfenomeen, dat leidt tot een zwakkere poolwervel, aldus Andrew Pedrini, meteoroloog bij Atmospheric G2. De poolwervel (polar vortex) is het mechanisme dat koude lucht normaal gesproken rond de polen houdt.

    “We volgen het weerpatroon van november op de voet, omdat het meer overeenkomsten vertoont met winters waarin zich uiteindelijk een SSW voordeed”, aldus Pedrini. Dit kan de kans op zo’n gebeurtenis later deze winter “iets” vergroten.

    Maxar verwacht overwegend milde omstandigheden voor Noord- en Centraal-Europa, met eventuele koudere temperaturen vooral in het zuiden, zoals Italië en de Balkan, aldus Matthew Dross, meteoroloog bij Maxar.

    Volgens Weather Services International zullen de temperaturen in december dalen, met een stijgende vraag naar verwarming in heel Europa tot boven de seizoensnormen. In Oslo wordt verwacht dat de gemiddelde temperatuur op 8 december daalt tot -12 graden Celsius, wat 9 graden Celsius lager is dan het gemiddelde over de afgelopen dertig jaar.
    Europa verwacht koudste winter sinds Oekraïne-oorlog. Europa bereidt zich voor op de koudste winter sinds het begin van de oorlog in Oekraïne. Deze koude periode kan leiden tot hogere energiekosten, omdat het continent sneller dan normaal gasvoorraden moet aanspreken. Volgens gegevens van het Europees Centrum voor Weersverwachtingen op Middellange Termijn zullen de temperaturen tot maart voornamelijk lager liggen dan in de afgelopen twee jaar. Dit zal naar verwachting leiden tot de hoogste vraag naar verwarming sinds het begin van de oorlog, aldus Maxar Technologies Inc. Ondanks de verwachte koude temperaturen, blijven de gemiddelde temperaturen naar verwachting boven de seizoensnormen, net als in de voorgaande twee winters. Toch blijft Europa kwetsbaar voor weersverstoringen. Een koude winter zal de toch al hoge gas- en energieprijzen verder onder druk zetten. Dit kan samenvallen met een mogelijke stopzetting van de gasstroom door Oekraïne vanaf 1 januari, wanneer de temperaturen doorgaans het laagst zijn. Een escalatie van het conflict tussen Rusland en Oekraïne vergroot de energierisico’s voor Europa verder. De vrieskou en de geringe windomstandigheden hebben deze maand al geleid tot een snellere daling van de gasvoorraden dan normaal. Dit baart zorgen over de late winter en de aanvulling van de gasreserves volgende zomer. Langere periodes van koud weer zouden kunnen voortkomen uit het zogenaamde ‘Sudden Stratospheric Warming’-weerfenomeen, dat leidt tot een zwakkere poolwervel, aldus Andrew Pedrini, meteoroloog bij Atmospheric G2. De poolwervel (polar vortex) is het mechanisme dat koude lucht normaal gesproken rond de polen houdt. “We volgen het weerpatroon van november op de voet, omdat het meer overeenkomsten vertoont met winters waarin zich uiteindelijk een SSW voordeed”, aldus Pedrini. Dit kan de kans op zo’n gebeurtenis later deze winter “iets” vergroten. Maxar verwacht overwegend milde omstandigheden voor Noord- en Centraal-Europa, met eventuele koudere temperaturen vooral in het zuiden, zoals Italië en de Balkan, aldus Matthew Dross, meteoroloog bij Maxar. Volgens Weather Services International zullen de temperaturen in december dalen, met een stijgende vraag naar verwarming in heel Europa tot boven de seizoensnormen. In Oslo wordt verwacht dat de gemiddelde temperatuur op 8 december daalt tot -12 graden Celsius, wat 9 graden Celsius lager is dan het gemiddelde over de afgelopen dertig jaar.
    2 Reacties ·947 x bekeken
  • Weetjes van Zwarte Piet om massaal te delen.
    (12): ZWARTE KLAAS...,

    Ze wilde het Sinterklaasfeest al eens een keer eerder verbieden (in de 17e eeuw, alsook in de 2e wereldoorlog), maar dat is ook toen NIET gelukt...en dat gaat ze nu en in de toekomst ook zeker niet lukken...

    Sinterklaas wordt door de hele Christenwereld gevierd, in vele Europese landen, precies als bij ons, maar wel met enig verschil.
    Om een voorbeeld te noemen: in Oostenrijk verschijnt er ook een Zwarte Klaas met een rammelende ketting, die vergulde koek voor de zoete, en een gard (roe) voor de stoute kinderen brengt, terwijl de jeugd er Sinterklaasliedjes zingt, net als bij ons..
    Het is ook bekend dat Krampus (een soort duivel) de begeleider is van Sint Nicolaas in Oostenrijk.

    In Nederland was er ooit eens een soortgelijk figuur als Krampus, genaamd Zwarte Klaas...
    Zwarte Klaas wordt ook in verband gebracht met schoorsteenvegers.
    In hoeverre dit een algemeen beeld was in die tijd is niet geheel duidelijk.
    Wel is het zo dat Sint Nicolaas ook patroonheilige is van de schoorsteenvegers.

    Tijdens de Reformatie in de 17e eeuw kreeg het Sinterklaasfeest het moeilijk.
    Tijdens de reformatie wilde de nieuwe protestantse religie en zijn kerken alles uitroeien wat Rooms Katholiek was.
    Sint Nicolaas en zijn begeleider werden daarom verboden in deze periode. Protestantse dominees hadden moeite met het ‘roomse’ geloof aan heiligen en probeerden ook de wereldlijke elementen van het feest af te schaffen, zoals bijvoorbeeld de populaire sinterklaasmarkten.

    Maar ook de Zwarte duivel ging hen te ver.Het Sinterklaasfeest veranderde er door van karakter.
    Het onzichtbare nachtelijke bezoek nam een grote plaats in.
    Het feest bleef echter populair en men bleef ondanks het verbod het vieren in huiselijke kringen als een vorm van burgerlijke ongehoorzaamheid.
    Zo werd het een huiselijk familiefeest, met cadeautjes voor de kinderen, die ook toen door de schoorsteen in de schoentjes van de kinderen belandden.

    In deze tijd vermengde de populaire zwarte figuur zich met de figuur van de heilige en zijn de Zwarte Klazen ontstaan, veelal gespeeld door de jeugd (studenten).
    Zowel de katholieken als de protestanten bleven het feest in huiselijke sfeer vieren.
    Soms kwam een Zwarte Klaas op bezoek bij jonge kinderen wat de spanning verhoogde.
    Er kwamen sinterklaasliedjes, die buitengewoon geliefd waren en heel lang onveranderd zijn gebleven.

    Het is dan ook zeer interessant om op te merken dat men er nooit in geslaagd is het feest uit te roeien.
    Op het beroemde schilderij geschilderd in 1665 en 1668 van Jan Steen zien we niet Sint en zijn begeleider zelf, maar wel allemaal symbolen die hen vertegenwoordigen.
    De Sint (een taaipop in de vorm van een bisschop in de handen van het kleine meisje) en de begeleider (vertegenwoordigd door de roe in de schoen van de jongen die zijn zus hem laat zien.
    En de jongen die naar de schoorsteen/schouw wijst.)

    Waarschijnlijk is het in Nederland zo dat het feest is blijven bestaan..., juist omdat er zoveel tegenstand van de kerk was.
    Het heeft iets weg van burgerlijke ongehoorzaamheid tegen wat mensen als onredelijke bemoeizucht (betuttelen) beschouwden.
    (Komt dat ons tegenwoordig niet bekend voor, het betuttelen vanuit de overheid, de politiek en gemeentes, van burgemeesters ?)
    Gelukkig verzet het volk (de samenleving) zich nu ook tegen deze bemoeizucht vanuit partijen die er totaal niks over te zeggen hebben, het is een feest vanuit de samenleving, dat oordeelde in 2014 de Raad van state).

    De Zwarte Klazen kwamen na de Godsdienstvrijheid in de 19e eeuw weer terug als aparte figuren als Sinterklaas en de Zwarte knecht.
    Ook kreeg Sint Nicolaas zijn status als bisschop weer terug.
    De donkere begeleider keerde niet terug als de duivel, maar keerde terug in menselijke gedaante... onze traditionele Zwarte Piet

    In de 2e wereldoorlog wilde ze Sinterklaas en Zwarte Piet ook verbieden..., de Duitse bezetters konden natuurlijk niet zien wie er onder de maskerade zat...!!!
    Maar uiteindelijk hebben ze het feest wel door laten gaan, want verbieden was geen optie !!!
    Weetjes van Zwarte Piet om massaal te delen. (12): ZWARTE KLAAS..., Ze wilde het Sinterklaasfeest al eens een keer eerder verbieden (in de 17e eeuw, alsook in de 2e wereldoorlog), maar dat is ook toen NIET gelukt...en dat gaat ze nu en in de toekomst ook zeker niet lukken... 🙂 Sinterklaas wordt door de hele Christenwereld gevierd, in vele Europese landen, precies als bij ons, maar wel met enig verschil. Om een voorbeeld te noemen: in Oostenrijk verschijnt er ook een Zwarte Klaas met een rammelende ketting, die vergulde koek voor de zoete, en een gard (roe) voor de stoute kinderen brengt, terwijl de jeugd er Sinterklaasliedjes zingt, net als bij ons.. Het is ook bekend dat Krampus (een soort duivel) de begeleider is van Sint Nicolaas in Oostenrijk. In Nederland was er ooit eens een soortgelijk figuur als Krampus, genaamd Zwarte Klaas... Zwarte Klaas wordt ook in verband gebracht met schoorsteenvegers. In hoeverre dit een algemeen beeld was in die tijd is niet geheel duidelijk. Wel is het zo dat Sint Nicolaas ook patroonheilige is van de schoorsteenvegers. Tijdens de Reformatie in de 17e eeuw kreeg het Sinterklaasfeest het moeilijk. Tijdens de reformatie wilde de nieuwe protestantse religie en zijn kerken alles uitroeien wat Rooms Katholiek was. Sint Nicolaas en zijn begeleider werden daarom verboden in deze periode. Protestantse dominees hadden moeite met het ‘roomse’ geloof aan heiligen en probeerden ook de wereldlijke elementen van het feest af te schaffen, zoals bijvoorbeeld de populaire sinterklaasmarkten. Maar ook de Zwarte duivel ging hen te ver.Het Sinterklaasfeest veranderde er door van karakter. Het onzichtbare nachtelijke bezoek nam een grote plaats in. Het feest bleef echter populair en men bleef ondanks het verbod het vieren in huiselijke kringen als een vorm van burgerlijke ongehoorzaamheid. Zo werd het een huiselijk familiefeest, met cadeautjes voor de kinderen, die ook toen door de schoorsteen in de schoentjes van de kinderen belandden. In deze tijd vermengde de populaire zwarte figuur zich met de figuur van de heilige en zijn de Zwarte Klazen ontstaan, veelal gespeeld door de jeugd (studenten). Zowel de katholieken als de protestanten bleven het feest in huiselijke sfeer vieren. Soms kwam een Zwarte Klaas op bezoek bij jonge kinderen wat de spanning verhoogde. Er kwamen sinterklaasliedjes, die buitengewoon geliefd waren en heel lang onveranderd zijn gebleven. Het is dan ook zeer interessant om op te merken dat men er nooit in geslaagd is het feest uit te roeien. Op het beroemde schilderij geschilderd in 1665 en 1668 van Jan Steen zien we niet Sint en zijn begeleider zelf, maar wel allemaal symbolen die hen vertegenwoordigen. De Sint (een taaipop in de vorm van een bisschop in de handen van het kleine meisje) en de begeleider (vertegenwoordigd door de roe in de schoen van de jongen die zijn zus hem laat zien. En de jongen die naar de schoorsteen/schouw wijst.) Waarschijnlijk is het in Nederland zo dat het feest is blijven bestaan..., juist omdat er zoveel tegenstand van de kerk was. Het heeft iets weg van burgerlijke ongehoorzaamheid tegen wat mensen als onredelijke bemoeizucht (betuttelen) beschouwden. (Komt dat ons tegenwoordig niet bekend voor, het betuttelen vanuit de overheid, de politiek en gemeentes, van burgemeesters ?) Gelukkig verzet het volk (de samenleving) zich nu ook tegen deze bemoeizucht vanuit partijen die er totaal niks over te zeggen hebben, het is een feest vanuit de samenleving, dat oordeelde in 2014 de Raad van state). De Zwarte Klazen kwamen na de Godsdienstvrijheid in de 19e eeuw weer terug als aparte figuren als Sinterklaas en de Zwarte knecht. Ook kreeg Sint Nicolaas zijn status als bisschop weer terug. De donkere begeleider keerde niet terug als de duivel, maar keerde terug in menselijke gedaante... onze traditionele Zwarte Piet 😉 In de 2e wereldoorlog wilde ze Sinterklaas en Zwarte Piet ook verbieden..., de Duitse bezetters konden natuurlijk niet zien wie er onder de maskerade zat...!!! Maar uiteindelijk hebben ze het feest wel door laten gaan, want verbieden was geen optie !!!
    Leuk
    Geweldig
    3
    ·406 x bekeken
  • Vrouwen slapen minder en onrustiger dan mannen: wat muizen ons leren over onze nachtrust.

    Goed slapen is superbelangrijk. Als onze nachtrust wordt verstoord, gaat er van alles mis. De mens lijkt biologisch gezien opvallend veel op een muis. Daarom zijn Amerikaanse onderzoekers eens dieper in de slaapgewoonten van deze kleine knaagdieren gedoken.

    Hun nieuwe studie naar de biologische verschillen tussen vrouwtjes- en mannetjesmuizen laat zien dat vrouwtjes korter slapen, vaker wakker worden, en minder herstellende nachtrust krijgen. Wat zegt dat over ons?

    De verschillen in slaapgewoonten bij muizen zijn frappant. Ze werpen volgens wetenschappers van de University of Colorado Boulder ook nieuw licht op de verschillen in slaap tussen mannen en vrouwen en de biologische factoren die daaraan bijdragen. “Bij de mens worden slaapverschillen tussen mannen en vrouwen vaak toegeschreven aan leefstijl en het uitvoeren van zorgtaken”, legt hoofdonderzoeker Rachel Rowe uit. “Onze resultaten tonen aan dat biologische factoren mogelijk een grotere rol spelen dan eerder gedacht.”

    Slaaponderzoek heeft de afgelopen jaren een enorme vlucht genomen, maar vrouwen zijn in veel onderzoeken nog steeds ondervertegenwoordigd. En ook in dierstudies komt de vrouwelijke kant er maar bekaaid vanaf. Dit leidt volgens het onderzoeksteam tot scheve conclusies over onder andere de effectiviteit en bijwerkingen van slaapmedicijnen.

    Voor het onderzoek zijn 267 muizen uit de veelgebruikte C57BL/6J-stam in het lab bestudeerd. Met behulp van ultragevoelige bewegingssensoren is hun slaapgedrag minutieus vastgelegd. Het resultaat: mannetjesmuizen bleken gemiddeld 670 minuten per etmaal te slapen, bijna een uur meer dan vrouwtjes. Die extra slaap bij mannetjes bleek vooral te bestaan uit de ‘Non-Rapid Eye Movement’-slaap (NREM), de fase waarin het lichaam zichzelf herstelt.

    Muizen zijn nachtdieren, we typeren ze als ‘polyfasische slapers’: ze slapen in korte periodes, worden even wakker om hun omgeving te checken, en vallen dan weer in slaap. Bij vrouwtjes blijken deze slaapperiodes nog korter en fragmentarischer te zijn dan bij mannetjes.

    Dit patroon is niet uniek voor muizen. Ook bij andere dieren – zoals fruitvliegen, ratten en vogels – zijn vergelijkbare verschillen gevonden. Evolutionair gezien is dit logisch, vertelt Rowe. “Vrouwtjes zijn biologisch ontworpen om alerter te zijn en sneller te reageren op hun omgeving. Dit komt waarschijnlijk door hun rol in de zorg voor de jongen. Als vrouwen net zo diep zouden slapen als mannen, zouden we niet verder komen als soort.”

    Stresshormonen zoals cortisol en geslachtshormonen spelen waarschijnlijk een belangrijke rol bij deze sekseverschillen. Wetenschappers leiden dit bijvoorbeeld af uit het feit dat vrouwen vaak slechter slapen in de fase van hun menstruatiecyclus waarin de oestrogeen- en progesteronspiegels laag zijn. Rowe benadrukt dat het heel normaal is dat vrouwen minder slapen: “Mogelijk stressen we onnodig over onze nachtrust, omdat we het slaappatroon vergelijken met dat van onze partner. We denken dat er iets mis is, maar het zou heel goed een normaal slaapprofiel kunnen zijn voor vrouwen.”

    Deze studie toont aan dat er nog veel werk aan de winkel is wat betreft gendergelijkheid in wetenschappelijk onderzoek. Toen onderzoekers een slaaptherapie onder de loep namen die het beste werkt bij vrouwtjesmuizen, bleek die alleen effectief als de steekproef gelijk verdeeld was tussen mannetjes en vrouwtjes. Bij een scheve verdeling dreigt het gevaar dat de behandeling ten onrechte als ineffectief wordt bestempeld, of zien wetenschappers bijwerkingen voor vrouwen mogelijk over het hoofd. “Het duurt vaak decennia voordat een ontdekking in het lab haar weg vindt naar de kliniek”, zegt Rowe. “Misschien duurt dit zo lang omdat sekse niet voldoende wordt meegewogen.”

    De onderzoekers pleiten voor een gelijke vertegenwoordiging van mannetjes en vrouwtjes in studies, aparte data-analyse per sekse en een heroverweging van eerdere onderzoeken waarin vrouwen zijn ondervertegenwoordigd. “Het meest verrassende aan dit onderzoek is niet dat mannetjes- en vrouwtjesmuizen verschillend slapen”, besluit Rowe. “Het is dat niemand dit eerder grondig heeft aangetoond. Dit hadden we al lang moeten weten.”
    Vrouwen slapen minder en onrustiger dan mannen: wat muizen ons leren over onze nachtrust. Goed slapen is superbelangrijk. Als onze nachtrust wordt verstoord, gaat er van alles mis. De mens lijkt biologisch gezien opvallend veel op een muis. Daarom zijn Amerikaanse onderzoekers eens dieper in de slaapgewoonten van deze kleine knaagdieren gedoken. Hun nieuwe studie naar de biologische verschillen tussen vrouwtjes- en mannetjesmuizen laat zien dat vrouwtjes korter slapen, vaker wakker worden, en minder herstellende nachtrust krijgen. Wat zegt dat over ons? De verschillen in slaapgewoonten bij muizen zijn frappant. Ze werpen volgens wetenschappers van de University of Colorado Boulder ook nieuw licht op de verschillen in slaap tussen mannen en vrouwen en de biologische factoren die daaraan bijdragen. “Bij de mens worden slaapverschillen tussen mannen en vrouwen vaak toegeschreven aan leefstijl en het uitvoeren van zorgtaken”, legt hoofdonderzoeker Rachel Rowe uit. “Onze resultaten tonen aan dat biologische factoren mogelijk een grotere rol spelen dan eerder gedacht.” Slaaponderzoek heeft de afgelopen jaren een enorme vlucht genomen, maar vrouwen zijn in veel onderzoeken nog steeds ondervertegenwoordigd. En ook in dierstudies komt de vrouwelijke kant er maar bekaaid vanaf. Dit leidt volgens het onderzoeksteam tot scheve conclusies over onder andere de effectiviteit en bijwerkingen van slaapmedicijnen. Voor het onderzoek zijn 267 muizen uit de veelgebruikte C57BL/6J-stam in het lab bestudeerd. Met behulp van ultragevoelige bewegingssensoren is hun slaapgedrag minutieus vastgelegd. Het resultaat: mannetjesmuizen bleken gemiddeld 670 minuten per etmaal te slapen, bijna een uur meer dan vrouwtjes. Die extra slaap bij mannetjes bleek vooral te bestaan uit de ‘Non-Rapid Eye Movement’-slaap (NREM), de fase waarin het lichaam zichzelf herstelt. Muizen zijn nachtdieren, we typeren ze als ‘polyfasische slapers’: ze slapen in korte periodes, worden even wakker om hun omgeving te checken, en vallen dan weer in slaap. Bij vrouwtjes blijken deze slaapperiodes nog korter en fragmentarischer te zijn dan bij mannetjes. Dit patroon is niet uniek voor muizen. Ook bij andere dieren – zoals fruitvliegen, ratten en vogels – zijn vergelijkbare verschillen gevonden. Evolutionair gezien is dit logisch, vertelt Rowe. “Vrouwtjes zijn biologisch ontworpen om alerter te zijn en sneller te reageren op hun omgeving. Dit komt waarschijnlijk door hun rol in de zorg voor de jongen. Als vrouwen net zo diep zouden slapen als mannen, zouden we niet verder komen als soort.” Stresshormonen zoals cortisol en geslachtshormonen spelen waarschijnlijk een belangrijke rol bij deze sekseverschillen. Wetenschappers leiden dit bijvoorbeeld af uit het feit dat vrouwen vaak slechter slapen in de fase van hun menstruatiecyclus waarin de oestrogeen- en progesteronspiegels laag zijn. Rowe benadrukt dat het heel normaal is dat vrouwen minder slapen: “Mogelijk stressen we onnodig over onze nachtrust, omdat we het slaappatroon vergelijken met dat van onze partner. We denken dat er iets mis is, maar het zou heel goed een normaal slaapprofiel kunnen zijn voor vrouwen.” Deze studie toont aan dat er nog veel werk aan de winkel is wat betreft gendergelijkheid in wetenschappelijk onderzoek. Toen onderzoekers een slaaptherapie onder de loep namen die het beste werkt bij vrouwtjesmuizen, bleek die alleen effectief als de steekproef gelijk verdeeld was tussen mannetjes en vrouwtjes. Bij een scheve verdeling dreigt het gevaar dat de behandeling ten onrechte als ineffectief wordt bestempeld, of zien wetenschappers bijwerkingen voor vrouwen mogelijk over het hoofd. “Het duurt vaak decennia voordat een ontdekking in het lab haar weg vindt naar de kliniek”, zegt Rowe. “Misschien duurt dit zo lang omdat sekse niet voldoende wordt meegewogen.” De onderzoekers pleiten voor een gelijke vertegenwoordiging van mannetjes en vrouwtjes in studies, aparte data-analyse per sekse en een heroverweging van eerdere onderzoeken waarin vrouwen zijn ondervertegenwoordigd. “Het meest verrassende aan dit onderzoek is niet dat mannetjes- en vrouwtjesmuizen verschillend slapen”, besluit Rowe. “Het is dat niemand dit eerder grondig heeft aangetoond. Dit hadden we al lang moeten weten.”
    1 Reacties ·594 x bekeken